Java İlkin Anlayışlar
Java Nədir? Java, 1995-ci ildə Sun Microsystems tərəfindən yaradılmış, geniş yayılmış və çox istifadə edilən bir proqramlaşdırma dilidir. James Gosling-in başçılığı ilə hazırlanan bu dil, özünün platformadan asılı olmayan təbiəti və geniş kitabxana dəstəyi ilə proqramlaşdırma dünyasında mühüm yer tutmuşdur. Java, obyekt yönümlü proqramlaşdırma dilidir və əsasən server tətbiqlərində, mobil tətbiqlərdə və geniş miqyaslı sistemlərdə istifadə olunur.
Java'nın Əsas Prinsipləri
-
Obyekt Yönümlü Proqramlaşdırma (OOP)
Java, obyekt yönümlü proqramlaşdırma dilidir. Bu, proqramların obyektlər və siniflər ətrafında qurulduğu mənasına gəlir. OOP-nin dörd əsas prinsipi bunlardır:
- Kapsullama (Encapsulation): Məlumatların və metodların bir sinif daxilində gizlədilməsi və onların birbaşa olaraq kənardan müdaxilə olunmamasını təmin etməkdir.
- Miras alma (Inheritance): Bir sinifin (alt sinif) başqa bir sinifin (üst sinif) xüsusiyyətlərini və metodlarını miras almasıdır.
- Polimorfizm (Polymorphism): Eyni metodun fərqli obyektlər tərəfindən müxtəlif formalarda həyata keçirilməsidir.
-
Mücərrədlik (Abstraction): Mürəkkəb sistemlərin sadələşdirilərək daha sadə modellər şəklində təsvir edilməsidir, yəni istifadəçilərə yalnız lazım olan məlumatların təqdim olunmasıdır.
-
Platformadan Asılı Olmamaq
Java-nın "Bir dəfə yaz, hər yerdə işlət" (Write Once, Run Anywhere - WORA) şüarı, bu dilin ən böyük üstünlüklərindən biridir. Java kodu, Java Virtual Machine (JVM) tərəfindən işlədilir ki, bu da proqramların hər hansı bir əməliyyat sistemində icra edilə biləcəyi mənasına gəlir.
-
Güclü Kitabxana Dəstəyi
Java, zəngin standart kitabxanalar dəstinə malikdir ki, bu da proqramçıların çoxsaylı funksiyaları asanlıqla həyata keçirməsinə imkan verir. Bu kitabxanalar arasında fayl idarəsi, şəbəkə proqramlaşdırması, məlumat bazası əlaqələri və daha çox şey var.
-
İntepretasiya və Kompilyasiya
Java proqramları əvvəlcə bayt koduna kompilyasiya edilir və sonra JVM tərəfindən interpretasiya edilir. Bu, proqramların daha təhlükəsiz və platformadan asılı olmadan icra edilməsini təmin edir.
Java'nın Əsas Elementləri
- Siniflər və Obyektlər: Java-da hər şey bir sinifdən başlayır. Siniflər obyektlərin şablonlarıdır və obyektlər həmin siniflərdən yaradılan nümunələrdir.
- Metodlar: Metodlar sinif daxilində müəyyən edilmiş funksiyalardır. Bu funksiyalar obyektlər tərəfindən çağırılaraq icra edilir.
- Dəyişənlər: Java-da məlumatlar dəyişənlərdə saxlanılır. Dəyişənlər müxtəlif tiplərdə ola bilər: int, double, char, string və s.
- Şərt Döngü Elementləri: Java-da if-else, switch, for, while və do-while kimi şərt döngü elementləri mövcuddur ki, bunlar proqram axınının idarə olunmasında istifadə olunur.
